Opmeer Drukkerij BV – Het milieu is binnen èn buiten

Opmeer Drukkerij is een familiebedrijf dat gespecialiseerd is in opmerkelijk druk-, bind- en ontwerpwerk. Sinds 1990 zijn zij gevestigd in een pand op het ZKD-bedrijventerrein. Bij de bouw van het pand is toekomstbestendigheid meegenomen in zowel ontwerp als uitvoering. Naast het pand zelf houdt de drukkerij ook in diens drukproces rekening met grondstoffen en afval. We spraken Boy Opmeer, directeur, over toekomstbestendigheid en grondstoffenmanagement.

Jullie zijn een van de koplopers in duurzaam afvalmanagement in het bedrijfsleven. Waarom en hoe zijn jullie daarmee begonnen?
Duurzaam is altijd al ons motto geweest. In 1990 hebben we dit pand laten bouwen en zijn we er in getrokken. Bij de bouw waren we al bezig met duurzaam en toekomstbestendig. We wilden de eerste 10 jaar na de bouw geen problemen hebben met het milieu en andere zaken rondom het pand. Zo lieten we een toen speciale systemen aanleggen zodat het fixeer en de ontwikkelaar van donkere kamers niet konden lekken naar de bodem. Maar fotochemie gebruiken we nu al jaren niet meer. Ook was er meteen een rioolsysteem waarbij het sanitair water via de straat is aangesloten, maar het water van mechanische apparatuur verbonden is via een apart systeem. Dit was een proef om deze stromen te scheiden, maar dat is helaas nooit succesvol geweest. Ook hebben we het pand extra geïsoleerd, om zo min mogelijk warmte te verliezen. Zo hebben we minder gas nodig om te verwarmen. De compressoren van onze machines staan ook in een aparte ruimte en die warme lucht wordt hergebruikt om de magazijnen te verwarmen. Als het te warm wordt voor het magazijn, dan blazen we de lucht pas naar buiten.

Toen we in dit gebouw begonnen was duurzaamheid nog geen vraag van onze klanten. Rond 2005 werd dit anders. Samen met onze partner drukkerij de Bink uit Leiden zijn wij onze ervaringen gaan delen met onze klanten. Opmeer de Bink Tenders (OBT) is een samenwerking die al meer dan 25 jaar koploper is in Europese aanbestedingen. Sinds 2022 vallen de drie bedrijven onder één directieteam.

Na het betrekken van dit gebouw zijn jullie verder gegaan met nadenken over grondstoffen. Hoe ziet dit eruit in jullie bedrijf?

We waren een van de eerste drukkerijen in Nederland met een grote inkjetprinter die werd vervangen voor een drukpers. Deze hebben we aangeschaft voor een aantal redenen. Hij gebruikt bijvoorbeeld slechts een derde van de elektriciteit in vergelijking met een drukpers. Ook heb je minder papier en inkt nodig om zelfs een hogere kwaliteit te kunnen drukken. Daarnaast is de inkt watergedragen, heeft het meer pigment/kleurkracht waardoor je minder inkt nodig hebt.

Het papier dat bij de verwerking vrijkomt (papierafval) wordt gescheiden in verschillende stromen en dat wordt twee keer per week opgehaald. Dit papier wordt volledig gerecycled. In Nederland zitten we op 92% van het papierafval dat weer nieuw papier wordt, het wordt tot 7 keer gerecycled. Uiteindelijk eindigt het als wc-papier of eierdozen. Papier Recycling Nederland heeft vastgelegd dat op het moment dat oud papier niet meer rendabel is om op te halen, er een toeslag wordt betaald door drukkers en klanten op nieuw papier. Zo blijft het altijd rendabel om papier te recyclen.

Naast onze productieprocessen zelf zetten we ook stappen met het schoonmaken van de machines. Onze schoonmaakmiddelen zijn compleet milieuvriendelijk en bevatten geen verdampende stoffen meer. Dit is zowel goed voor het milieu als onze medewerkers die met de schoonmaakmiddelen werken. Alle nieuwe producten worden volledig gecontroleerd, we hebben wel vaker spullen teruggestuurd omdat het milieubelastend, te giftig of gevaarlijk was.

Jullie zijn als koplopers in de drukkerijbranche veel bezig geweest met duurzame ontwikkeling en dit aantoonbaar maken, kan je hier wat over vertellen?

In 1995 begon de grafische branche met een duurzaamheidscertificaat. We hebben hierbij geholpen en als een van de eerste vijf drukkerijen het certificaat gehaald. Daarna waren we het eerste grafische bedrijf in Nederland met een ISO 14001 keurmerk. We wilden zichtbaar maken wat we deden, zodat je kan zeggen “kijk, we zijn goed bezig” en het kunt onderbouwen. Daarom zijn we in 2006 of 2007 begonnen met ons eerste duurzaamheidsverslag. Dit had te maken met de GRI-norm. Ook de uitvoering was altijd bijzonder. Elk jaar deden we wat speciaals: Stone paper van calcium gemaakt, papier met zaadjes voor in de tuin, altijd iets nieuws. De GRI-norm gaf ons houvast voor verbetering, maar was ook een overkill. Vanaf 2009 mochten wij als MKB bedrijf meedoen aan de  transparantiebenchmark. Dit is een eis die Nederland aan de 500 grootste bedrijven oplegt, zodat ze communiceren over duurzaamheid in hun jaarverslag. Je kan een prijs behalen door mee te doen. De eerste keer zijn we direct al op de 72^e plaats terecht gekomen en wonnen wij de Kristalprijs voor als beste MKB-bedrijf.

Nu hanteren we de milieuladder van Stimular. Dit is een milieuladder gebaseerd op de CO2-ladder voor grote inkooporganisaties. Vanaf 2008 voeren we de gegevens in en de ladder kan steeds laten zien wat de verbeterslagen zijn. Dit nemen we mee in ons jaarverslag. Sinds ons eerste jaarverslag hebben we er jaarlijks een uitgebracht. De enige die we misten is van het jaar dat wij zijn samengegaan met drukkerij De Bink.

Zie je ontwikkelingen in de drukkerijwereld en de rol die duurzaamheid hierin speelt?

In de coronatijd was er weinig te doen qua drukwerk. Nu na de pandemie zie je dat papier opnieuw chique is. Als je communiceert via papier is het vaak netjes en luxe. Dit merken we in de aanvraag, daarbij is duurzaamheid belangrijk. Zo is er papier van tomatenafval en van bermgras. Ook olifantengras papier wordt veel gebruikt. Het is twee keer zo duur als gewoon papier, maar beter voor het milieu en klanten willen dat het bij hun boodschap past.

Stel: een ondernemer wil aan de slag met het verduurzamen van diens afvalmanagement. Wat is jouw advies voor hen?

Kijk naar je chemische producten, ook je gewone schoonmaakmiddelen en waar zit je grootste afvalpost? Kan je dat splitsen of uit je circuit halen? Kan je er wat anders mee dan storten? Scheiden is al een hele stap in bewustwording. Als je het los kan aanbieden kan iemand er meer mee en ben je al een stap verder. Kijk naar je afvalstroom: wat gaat erin en wat gaat eruit. Hoe milieubelastend is het? Als je er echt serieus naar kijkt ben je een heel stuk verder. Blijf altijd verder ontwikkelen.

Het milieu is overigens niet alleen buiten, het is ook binnen. Giftige en gevaarlijke stoffen zijn niet alleen slecht voor de buitenwereld, maar als eerste voor je medewerkers die ermee werken.